Nem

Damontres! … batâ daing  pambangot sa kalunggay, itinabag kan ikos an pinustas na sinimitan sa balde kan paratinda, dangan an nasabing kurasmag luminampaw sa bintana kayâ  nakakigkig su ayam  na buminungkaras bukod su maunas na ikos,  sa ugop ugop na maagaw an malansang pamahawan alagad sa salang oras asin salang lugar,  uminagi an nagkikibad-kibad na motor na dara-dara kan buratserong naagahan sa lamay sa ibong na barangay,   sû-nod an padihun na saralbid na an bitis sa kabuyungan, asin sa sarong pirawpitaw kan mata nagka-marakmakan su ayam buda motor, luminayug su driver kaiba su lunad,  nem ta ngunyan  sa kanto pigkarape-kapehan. 

Baad Hudyan Ka Na Sa Bareta Na Nagkaribok

Baad Hudyan Ka Na Sa Bareta Na Nagkaribok
by Taga Tiwi Albay on Tuesday, November 29, 2011 at 7:49pm

Baad hudyan ka na sa bareta
na nagkakaribok an mga honorableng sinaniban
ta si Tiya binararatan su lawas sa sadiring pasali

Nobiyembre 17, 2011 haen ka kan
pagpaburukod sa sirung kan mga de pakpak na lunadan?
Tibaad ika an huminipa ngani

dai makaagi si Tiya. Nagkatararanta maski miron. Dai maaraman kun ano
an pupustahan. Ki Tiya na may banting o ki Manay na maisog
pinadulot su anting?

Baad ika su kasurog na baratuhon su iprinesyo sa saiyang dara dara.
Ipupusta so boot ngani mapangyari segun sa saindang
sadiring pigtutubudan. Tibaad saro ka sa mga ngimutan

na pirming paha’on sa iristoryahan. Nagpapaurumbasan
bitbit an kapidasong lansang sunud sunud kan mga
damang de lente ngani ikahon an istorya. Makaulok asin makaurag

pagmurumarasidan. Bako daw na saro ka sa mga nakakapoteng
itom na nagtaong pamasahe ki Tiya? Kun saro ka duman
ika na an bahala. Inadalan mo baga an ki halawig na panahon

asin ta si Mamay mo an enot na nagturo kaan tamang pag-isip. Dai mo man lugod
malingawan su turo Madires mo. Ta sa pagpiyong mo sa matangang banggui
boses niya an mapukaw saimo. Hala ka -

sinunod mo an saimong boot? O segun sa mga tanog kan sensilyo?
Nobyiembre 17 - kan makabuhi’ an buang ayam
Nagkarilibong an gabos. Alagad tindog an matanos.

tikwila

naghikihik
ngani makahapihap
luway luway
ta baad matanyog
an mga rawog rawog
... rakoy rakoy na rosas
hastang tikwila
ta manluluya
sa supog
mapiyong na sana
an turog turog

Mga Personalidad na Makatakot

Boot kong irepost an nakaaging surat ko kan mga personalidad na makatakot. Hale an mga ini sa istoryang mga nadangog ko poon kan ako aki pa hasta ngunyan na ako may mga aki na. Bako kong saboot na takuton kamo - aram ko man na dati na kamong tarakot. Alagad gusto ko sanang marumduman an mga personalidad na satong pigkakatatakutan lalo na kan kita saradit pa. Sa mga aki nata daw ta mas makatakot mas pwerteng dangugon. Baluang sugoa sa madiklom ta dai ka tubudon.



1.Tambaluslos - Sige sana an ulok kan personalidad na ini. Ta kun ini minangurahab an ngimot kaini hale sa ibong na talinga abot sa ibong pa. Balik an ngimot na mahi'bugon an mga ngabil. Segun sa primahon ko kan kami araki, pa piguulukan ngaya kita kan tambaluslos sa may tabog. Tarakuton man kami ta siya sana an nakaheling alagad kami dai.
2.Tawong Bugsok - segun sa istorya man guiraray, tawo ini na pirmi sanang nakabugsok. Asin ta ini daa kun nakakaungman MATINDI! Talagang magbuburugsok an pagheling mo.
3.Tawong Lipod - mga tawong dai naheheling; Arog kan engkanto alagad ini man nakakaungman - na kun ika dai bawion kan para santigwar dai ka mauulian kan saimong namamatean. Lalo na kun ika makursunadahan. (Nay...habo kong makursunadahan!)
4.Engkanto - kapareho ini kan tawong lipod - ini ngaya si Tototy igparakalintura ta naungmanan kan engkanto - haisst may tiyaon akong para santigwar pwede ko kamo iappointment.
5.Engkantong Palong - ini daa an engkanto na tapyas an talinga. Sabi kan magurang kan kataning mi kaito kun dai napapaturog an aki sige an hibe - " parahibe diyan ta itao taka sa engkantong palong"! lalong minakusugon an hibe. minaulii na man ako kun nakikikawat sainda ta baad ako an makua an engkantong palong na ito.
6.Layug - ini an nagduduno na segun sa mga uruistorya paborito kaini an mga gadan gadan o kaya mga may helang ta sisupsupan kaini an tawong may kamatean (yuk); an apod kan pag-bisita kaini sa mga may helang, nagdunu.
7.Lu'wok - sadit na persona na mahilig magkakan kan mga tipo' na maluto; mala daa kun may ataman kang manok, magana ka pirmi basta dai mo ini pagpadagiton buda pirmi kang may tada' na tipo' kan maluto. Buda an senyal daa kainii kikurit an mga uring sa kusina - nya pa'no kun shellane an gamit?
8.Kalag Buto' - nadangog ko ini alagad dai ko aram an istorya - naungmanan ngaya an si Mary kan kalag-buto'. Kun dai ngaya matapos an siyam na bulan dai an mauumayan.
9.Buringkantada - gari ini an babaye kan kalag-buto' - dai ako sigurado alagad kun may aram tabi kamo pakisurat na sana
10.Kapre - ini an dakulaon na tawo na nagsisigarilyo. kun ano an brand dai ko aram. mapulahon an mga mata kaini asin ta ini minaluwas sana kun bilog an bulan. An istorya kaini diyan sa crossing kan Gajo, sa may santol may nagluluwas na kapre. Sabi kan mga istambay "bumalo balo an kapre na an - igaplot ko lamang an sa igot ni Tia Mer"
11.Santelmo - ini daa su mga maanab na tawo sa linderos kan daga na pag nagadan pigsisimpudan an ginibo. Gari daa ining nagpupurukan na duwang kalayo.
12.May nagtawo - ini su mga gadan na nagpapaheling ta kun igwang nawalat na kun ano man. Pwedeing kwarta, ay maski ako pahelingan basata sa kwarta okey ako - dai ako matatakot...
13.White Lady - inglis na ini alagad miridbid ta man ini. duman daa sa may kolo sa bacolod igwa kaining nagapapaheling. popular ini maski saen na kanto kan Pilipinas lalo na kun may Balete.
14.KIk-KIk - ini an bayong na siring an huni - kik kik- ini daa dai dapat madangog kan mga bados. ta kun an bados makadangog kaini sierto na makukuahan (abort). Asin ta pipatanidan an mga bados na dai mag-ihi sa luwas kan harong na bako sa kasilyasan ta pag ini uminagi - kikikikon an aki nindo -
15.Kondenado - ini man su mga pigsabing nakagdnahan na kalag. naglalakaw daa ining nagtatanog an kadena
16.Kulakog - ini an personalidad na may halabaon na kinabuhay. Kun nata halabaon inda kun ano an pinu'nan.
O arin na sa mga ini an nakaengkwentro nindo. Ta sa labing apat na dekada dai pa lamang akong nasasabatan saro man sa mga ini lamang ----



.

Namara Para

uy!
may namara para sa sakong payag --
nagpupurospayar digdi sa natad
sakong mahigoson, fiel na damulag
kairiba an bespren na puting uyagwak
...
masupog man kuta' digdi ki amigo
dai lamang akong maitataong gibo
nin huli tingating gabos moroso
daing masapa sapa maski na biskotso

mala tingating na may rimalaso pa
nahu'hu' na an gabos patin an alkansiya
ultimong saringsing hinarabas na
su paroy na inani pano' panong ata

napaknit nagkagaraba' ining sakong payag
an lanob asin bobong naubos nawakwak
mga kana' na marugi enterong nakawarak
ano daw kun si amigo ipabakal pamalukat?

SI APô MO AN

Dakul na rason, boot lingawan
Habo magdagit, habo magtaram
Daing pagbasol, daing atrasan
Rokyaw na simbag, “si apô mo an”

Na an kalayo, nakakapaso
Pinataanan, tinaraman
Pipagharayo, ta madalsuan
Simbag sa kulug, “si apô mo an”

Urawan huben, magkwenta magbasa
Higos higosan, adal adalan
May premyong kwarta, ngani ganahan
Dai natapos, “si apô mo an”

Ta’wing halaga, an bukid an dagat
Warang perwisyo dai magbagrat
Sobrang dudunong , y kausmakan
Simbag sa delubyo, “si apô mo an”

Siram sa mata, namit sa dila
Mga kakanon asin inomon
Inurualdaw, burubanggihan
Natoog na’strok, “si apô mo an”

Simong pangako, asin sentabo
Samong inako, asin ginasto
Simong kinabig, nagparapayaman
Si honorable, “si apô mo an”

“Si apô mo an” - makauragon
“Si apô mo an”, mga huslaon
Nyang tataramon, maski pahidapon
“Si apô mo an” mga paroton

KUSUG

siring sa sarong nagkakakan na maharang
kun nalalada lalong ginaganahan
helinga an soldados na nakipagbadilan
kun nalugadan mas orog an isog sa laban
arog dapat kaan an agyat sa buhay
sa kada labod asin pinilaan
minaorog an kinang kan buhay

Hapon

kun sa pagabot kan hapon
an baroto mo dai magdoong
kadakul akong paghuhunaon
ika sana an uruosipon

...na an baroto mo nadaog
nakipaglaban sa taob
alagad dai nakayanan
inanod kan sulog

o kaya sa pamamana'
duman sa magapo nanira'
nawili sa kagayonan
nabihag kan magindara

alagad ako maghahalat
magtinik-tinik maniromsirom
uya ako sa baybayon
nasa daghan an paglaom

asin kun ika pangluyahon
dai makaya an pagtimon
an habagat na maimbong
sugua na ako kugosonSee More

An deklarasyon
Siisay an nagsasabi na dai kita bagay
Ta sa kolor ika nikit alagad ako ogis
Igwa kang apat na kukod makukusog na bitis
Sakuya duwa sana igwa pang mga kiskis
...Ika baga may sungay ma'wot kong magkaigwa man
Kiisay daw mapawelding ngani simong magustuhan
Uyon na ngani - please, hare na pagsayuma
An kakanon ko pati pirmi mong dara dara

An simbag
Alo na kun umiba - umiba ka daw sana
Dai nang sobrang daldal sa taludtod tugdon na
Interes mo man sana an saimong kakanon
Magatol na noknok gabos na riripulon
Layug-layug ubuson daing dakul na diskusyon
Uya man an patanid sinasabi ko 'miga
Maghoyo ka nin boot an dugi sambahon ta
Pag yaon sa likod ko hare pakaorgollosa
Sa sungay makatangko hare pagparahiro
Nakatugdon ka sana po, sungayan ka man ki gapo'See More

Buhay Na An Makina

Apat lima Anom Pito

Sampulo o sarongdosenang  bitis

Na tigduduwang padis

Biburukos bibaraluknis

Iibuburubaranday 

Saka itatarayytay

Sarong bitis nasa alpog

An saro nakaantabay

Mapoon na an kaogmahan

An lambang saro magkukurahaw

Nagkiki'ki' na sarabaysabay

Ralaas laas an boses palabaw

Mapoon nang magandar

"Buhay na an makina"

Na Baktin Ka

Ano nang burubaktot mo an?

Gari nang kamoteng binaklasan

Sa gabat nagkukuadkuad

Guruyod na an bitis mapapadad

Sa kadakulan kan burubitbit

Talinga na sana an daing sa'bit

Sanggatus na dupang kadimalasan

Maski tumamling pasibog daing pakinabang

Sige na ngani pag-olmong na

Ngani an grasya masalod mapasaimo man

Ta nata saen ka kan nagsarabwagan?

Kaining mahiwas na isip asin kagayunan

Uya pa si apo' mo igwang pabalon

Sinalop na utang buda pabotog na osipon

Kapungawan

Napagmuraw muraw

sa tanog kan sarong mensahe

gikan sa ginatos na ribong dupang

rayo' sa daghan

dai na naubatan

ta nalamos sa diklum

tuminaghoy  nin makusugon

nganing daogon an paghanap kan

mayumhok na hapin sa bitis

binalong alingon sa paagi

kan harararumon na paghangos

sabay kan duwang nagpaumbasan

na pagturo kan luha

dangan

hinanap kan madampog na mga mata

an pinaghalean kan mensahe

alas onse y medya an banggui --

Wer Na U

tinex ko si padires

dai nagsisimbag

ano an dahelan

nasa'bit na naman

tinex kong panduwa

silencio pa nanggad

alang na sa natad

sa haloy na paghalat

naniromsirom na

nagtatagiti pa

malipot an tu'nog

ano daw haloy pa?

kinse treinta pirmi

an samong drama

 kami magtuparan

maghilingan sa mata

nakakasawa man

siring na kalakawan

nata bako normal

masakit masabutan

itex ko giraray

"Papa, wer u na poh

 kwarta u halat me

 Hapi Paders Dei"

Pagdakop Sa Bulan

Iyo aki ko

Dakupon mo an bulan

Burubudan asin igakod sa habayan

Maghalat halat

Dai sobra kasibut

Ta dugay na an kabangguihon

An pagdakop sa bulan

Kaipuhan an halabang pisi

Asin an hararom na pakasabot

Magtios na diit padaba ko

Hare nguna pagparakiling kiling

Ta mawara ka sa tiyempo

Dai maglingaw

Yaon ako sa ibong na kudal

Maghahawan para sa  maaninag an dalan

Panua nin pang-aling an bulsa

alagad dai maglingaw na susugon an mga turo

kan mga Sagugurang

An mga guramoy mo

Na nahurma sa teklado pabulosa an musika 

Ngani dai malangkag

Kaipuhan mong magsolo

Ta iyan an tamang paagi ngani tumagas

Ngani mahinog sa panahon

Iyan an tamang paagi

Ngani madakop an bulan

An Mga Burak Sa Tinampo

an mga burak sa tinampo

tapuking diit na oras
an mga kikiyaw
dangan magpahiran hiran
sa lawig kan maghapon

may sadiring gayon
alagad dai nawiwitikan
nin marhay na pagmaan
pighuhuna na ini mga ati' sa dalan

ata' raniha
ta garing bulawan
makakapaomay
sa diit na paha
nin kagayonan

alagad hare paghaloy
ta tibaad mawili man lugod
malibungan
baad dai na masusug
an sadiring trangkahan

An PAgkolor Pagkamoot

naghalat
an duwang bukol na rosas
kan maimbong na pisngi kan langit

dangan luway luway na nagkanap
an hoyophoyop
paibaba sa mga dayami

siring sa pagbuka kan mga burak
an gabos naulakitan
hasta
naging kolor pagkamoot
an bilog na kina'ban

An Sipok SA Pigdasi Dasian

Dangogdangog ko an mga sipok
Kan mga hukol sa pig-dasian
Nagpapakalma an mga ritmo
Sa mga higot tindidong daghan

Nagkakaramang sa sakong bitis
Derecho sa iramom ka dapan
Pampaubat ko likidong buhay
Kabaing an sedang paimbungan

Siring Sa Water Lily

siring sa "waterlily"
sa aldaw nagkuang kulor
asin nabuhay ngani susugon
an mga rason sa buhay

dangan
suminublat an bagong
mga burak

asin ta sa pagsulnop
kan aldaw
huminungko sa pagomaw
asin pasalamat

sa ngunyan
kukuahon an burak
kan mga Angeles
asin iaatang sa Altar

roromdomon
an gayon asin an kolor
na iwinalat kan mga agi agi kan burak..

Sa Kasibutan

by Taga Tiwi Albay on Tuesday, April 26, 2011 at 12:29pm

 Klarado. Nakaplano.  Nag-ipos ipos asin naghalat.

 Sa kahahalat, naalang an ngabil, uminiritom an ngiwi. Huminaldat su bituka. Tuminirindog su buhok na gari alambre. Nagparabatad.

Sa tahaw kan kasibutan uminabot an pighahalat.  Taririk digdi, taririk duman daing patod na pagipos handa para sa pighahalat.  Ugaring dai namalisyahan - na uminabot na.  Asin ta luminampas.   Uminagi na dai man lamang naaninag maski gira. Dai ngani lamang naaraman sa sobrang kasibutan.

 Padagos sa paghalat.



Abril 26, 2011

Nagubot Na Gumon

by Taga Tiwi Albay on Saturday, April 30, 2011 at 10:11am

pinaandar an mga hayukong na pagisip. pinabayaan asin inistirang magtaragas an mga panga sa dikta kan nakamaskarang puso. kaipuhan hapihapon asin aramon kun dai pa pipaminhud sa tagas kan boot asin  kun an puso nakatakod sa daghan. pwedeng yaon na ini nagkakawil kawil sa arimpupuro.

iyan an tundag kan pagparaturubod sa mga solsol kan  miron. parehong mga miron an nag-uruluk asin nagtuya tuya sa nagkagirisi na recuerdos nin pag-iribanan. mga miron na garing mga buayang nag-aabang sa sarong telenovela nin totoong buhay. sinda kairiba man sa istoria.

nakapanghinayang an mga kurit. an mga nagsaralakan na gira sa hagyan kan sarong harong na nagima’tan.  anong hararom na rason kun nata gusto nang pururaon asin lingawan an mga melodiyang pigkaranta mantang nagsarakay sa duyan? pirang banig an tinarakip nganing maghurusto sa sarong bidang asin magturubay,  magkurugos mantang nagpoon pa sanang magbudbod na toltol an pisi?

mateon an kulug na dolot kan nakatadom na tiunay? an salusok kun dai mahali pwedeng humararom pa. dapat likayan an puntong malapa an laman kan natatadukan. hanggang nuarin buburubaktuton hanggang sa kagadanan?

ta kanigoan na patulan an mga diwal diwal kan mga kataraning. daing makakahaman nganing mabilog sa giraray an ginirisi na retrato kan buhay. na masusog an nawawara an pirang kanto kan ladawan. .

an paninindugan? nabuyo na. ipadagos na. lohika kan mga pasibog na pamuhay. pira pang tawo an magsusururugan? siisay an enot na mapasa kan matarom na salming na nakukulungan? siisay an enot na mabadbad para susugon an pagkagubot kan gumon kan mga relasyon?

umenot nang pasaon an salming asin dumulok ….  hanapi na man na paagi na lumumoy an puso mo.…sayang kan satong atang sa simbahan.

pwedeng mamili' kan gustong maging amiga y amigo.   an agom pwede ,am na pilion.   alagad sa humabo'  o sa umuyon daing mababago na  si Manay an tugang mo ---

04/ 29/2011
coro coro tiwi, albay